Thuciam Upna

  


Lesson 12                                           *June 12–18

 

Thuciam Upna

 

Sabbath Nitaklam                                           June 12

 

Tukalsung Simding: Galati 6:14; Rom. 6:23; 1John 5:11, 13; Rom. 4:1-7; Siampi. 7:18; Siampi 17:1-4; Rom. 5:1.

 

Kamngah: “Upna hangin Pasian tawh a kipawltheite bek nungta ding hi. Thukham hangin kuamah in Pasian tawh kipawltheihna a ngahlohna thu tel takin hong kilang hi”   (Galati 3:11.)

 

          Khazih Pianma kum 700 kiimlai in, lagui phuakpa Homer in Odyssey a kici, galsim hatpa Odysseus tangthu, Trojan gallai in Troy khua a sim khit ciangin, a pianna gam Ithaca ah ciahkik nading kumsawm a sawt khualzinna tangthu ahi hi. A lampi saulua mahmah ahih manin, tembaw kisiatna, lehdona, huihpi, sapi gilo leh adang haksatna tampi in a lampi pan hong khakin nawngkai sak hi. A tawpna ah Odysseus in thuaksia lua ta ci in, pasiante in, ama innkuanpihte kiangah tungsak ta uhhi. Ama’ mawhnate adingin a thuaksiatna kicing mahmah talel e ci uhhi.

          Odysseus mahbangin, eite zong innlam zuanin saupi khual i zin hi. A thupipen khatin, eite Odysseus tawh i kibatlohna in, i lamzan(manlang) nadingin “thuaksiatna kicing” ngeilo hi. I mawhna teng kithoih na’ngin, khualzin na’ng vantung leh leitung kikal pen gamla lua hi. Inn i tunleh, Pasian’ hong hehpihna hang bekmah hi ding hi.

         

          Tukal Enpak: Banghangin hotkhiatna hong piak-hong hiam? Banghangin Pasian tawh kikimpa bekin hong honkhia thei sese hiam? Upna ettehhuaipa Abraham khawng e leh bangci? Dikna pen hong “kithun” ahih keileh, hong “kipia” cihin bang cinuam hiam? Eima singlamteh sungah koibangin kamciam leh lametna i neithei ding hiam?

 

Sunday                                                                       June 13

Calvary Kawknate

          Lai Siangtho Lui hun lai, Moses thuciamna sunga hotkhiatna leh Lai Siangtho Thak sunga thuciam thak hotkhiatna in kilamdanna nei tuanlo hi. Lai Siangtho Lui maw thak ahi a, thuciam lui maw thakte pen, upna hang bekin hotkhiatna ahi hi. Thu dangdang, sepna khawngpeuh tawh hileh, hotkhiatna pen, Piangsakpa in hong piakloh phamawh, eima thalawhtawm hilel ding hi. Mawhna a siat-huaina atel mellote khawng bekin, Pasian in hong guploh phamawh hi e ciding uhhi. Tua bang hi vetlo, eimah in thukham palsatna abaa i hi zawsop hi. Eima leibaa lohzolo i hih manin; eite aiawh in Zeisu in hong lohsak hi.

            “Vantung Mangpipa tanghial in mihing’ dinmun aiawh hong sihtheihna, mihingte in a telphat uh ciangin, hotkhiatna hong tangzai ding a, Calvary akawkte in, Christian lungtang sungah lungnemna, sianthona leh lawpna hong guansak ding hi. Pasian leh Tuuno pahtawinate in amau’ lungtang sung leh a muukte ah dim ding hi. Calvary phawkna a nei mite’ lungtang sungah, kiliansak in kiphatsakna cihbang om ngeilo hi. Kha mangthang khat tat nadingin i leitung hauhna khempeuh zong kicing zolo hi. Mawhnei mi adingin singlamteh tungah sihna a thuakngampa Khazih hong itna peuhmah a kua in tehzo ding hiam? Hih itna in tehphak hilo, tawp ngeilo hi.

            “Khazih in a hong itna pen sihna sangin khauhzaw ahihna hong lakkhin hi. Mi hotkhiat na’ng a nasep khinzo hi. A lauhuaipenpen khuamial ukte vangliatna zong nawk lai ding himah taleh hong itna in khang semsem hi. A Pa’ maitang seelna zong thuakzo a, a Kha gimlua ahih manin, ‘Ka Pasian, Ka Pasian aw, bang hangin hong nusia na hiam’ ci in tau hi. A khutin hotkhiatna hong puak hi. Mihing kitat na’ng man teng hong piaksak a, a Kha’ gim tawpna ah, a piansaksate ading thupha kammal ahi ‘A zozo hi’ ci in kiko hi.

            “Calvary phawkna in i diipngek hong bun hi. Hih thute hangin lawpna na neihzawh leh mawh maisakhuai na hi ta hi. Khazih, a hoihpenpa, mawh baanglopa in thuaksia in si a, leitung mawhna puakhia cih pen ngaihsut phakloh thute ahi hi. Hong itna a sauna, a zaina, a sanna, a thukna cihte kuamahin the zolo hi. Athuk mahmah Honkhiapa hong itna hoih takin ngaihsun inla, nalungsim dimsak lecin, na kha hong tuisak ding a, nang itna hong puahphatsak in, sangsak ding a, napumpi buppi hong bawlthaksak ding hi.”—Ellen G. White, Testimonies for the Church, vol. 2, pp. 212, 213. 

            EGWhite kammalte hangin thungen in. Na lungsim sungah tengsak inla, Galati 6:14 zong simin, Khazih singlamteh sungah koi bangin vanglian thei ding cih zong in. 

 

Monday                                                        June 14

Thuciam leh mawhmaisak-Biakpiakna

          “Na pu na pate uh nuntakzia bangmahin a kimanglo nuntakna panin hong suahtaksak nadingin, Pasian in note’ man dingin a piak pen, a man a kiamthei ngun leh kham bang hilo a, tuuno bangin paubaanna a omlo, a manpha mahmah Khazih, biakna in hong kipiakna tawh Pasian in note hong suaktasak hi.” 1Pet. 1:18, 19.  

          Peter in hong kilei  a cih pen bang a cihnopna hiam?

          Peter in singlamteh tunga Khazih in sihna tawh hong thoih a, “tan” a cih ciangin, tanglai in salte suahtak nadingin, tanaute in man piaksak cih i phawkkul hi. Tua mahbangin, eite’ mawhna leh a thaman panin Khazih in Calvary ah eite aiawh in sihna leh a “sisan manpha” tawh hongtan hi. Hihte khempeuh in thuciamna tawphahte vive hi uh a: tuate lotawh, thuciamna in a mawkna ahi hi. Pasian in tuate lotawh hong tatna a deihna bulpi picing saklo a, tua abulpi in, tawntung nuntakna ahi hi.

          Hih Lai Siangtho munte simin: Rom. 6:23; 1John 5:11, 13.Bang thupuak neikhawm tek uh hiam?

          I taankhitsa tawntung nuntakna pen Zeisu bekmah in hong ngahsak kikthei hi. A beitheilo dikna tawh a kidim Piangsakpa bekin eite’ thukham palsatna leibaa hong loh sakthei hi. Tua pen mawhna hangin i palsatna zai mahmah cihna ahi hi. Tua hi a, mong neilel, a kiplo piansak mite in eite mawhna thaman hong piaksakthei hileh, Pasian’ thukham a phatmawh zia bangzah hilel ding hiam? Pasian tawh a kikim, kawmtawm a hilo nuntakna neidenpa, tua pa bekmahin, eite’ thukham palsatna pan tatkik na’ng hong kisiik leibaa hong lohsak thei hi. Hici bang tawh thuciamna kamciamte picing uh a; tu mahmah in tawntung nunna kamciam hong neisak; mawhna leh sihna panin hong tankhia hi.

          Naupang khat in, limsuaihte lakna innpi sungah, laitui adim mutpuakkhat lawnin kitamsak in, lim kisuaite kisiasak gawp ding cini. Tua limte in awn tampi man hi; a Pa/Nu in aneihsa khempeuh a zuak zongin tua leibaa lohzo nailo ding hi. Hih thu na ngaihsut ciangin, mawhna hangin kilemlohna bangzahin siahuai hiam cih na ngaihsun thei hiam? Koibangin kilemkik thei ding a, banghangin Topa bekin tua leibaa lohzo thei bek hiam?

 

Tuesday                                                        June 15

Abraham’ Upna: Khen 1

           “Amah in Topa muang hi; tua ahih manin ahi ding bangin gamta hi ci in Topa in ciamteh hi.” Piancil 15:6.

          Hih mun pen Lai Siangtho buppi ah a deihhuai pen mun ahi hi. Lai Siangtho bang lian biakna ahi, upna hang bekin dik kisakna hi a, Paul in Rom sungah a guan mapekin omkhin zo hi. Eden pekpan kipan hotkhiatna in tuabang ngiat in hong pai ahi hi.

          Hih tengah Abraham upna bangzah lian cih pen hong telsak mahmah pah a, a pumpi in ta neihtheih na’ng lametna bangmah omlo pipi, Pasian-kamciam’ tapa lamen teta hi. Tua in eima pumpi in bangmah hih zolo cih theitel in upna, pumpi kipum-aap upna, Topa tungah avekpi in aap in upna, thumanna in a piansak upna ahi hi. Hihbang pen Abram upna hi a, “dikna” in kisimsak hi.

          Banghangin Lai Siangtho in dikna in “kisimsak” aihke’h “kipia” ci sese hiam? Abram mahmah Pasian’ maiah “dik” ngiat mawle? Pasian in amah dikna a piakkhit phetin amah’n tua thu tawh a kilehbulh in bang peuh hihkha hiam?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...…

          Abram nunna in upna leh thumang nuntakna himah taleh, a picing upna leh picing thuman nabel hikhollo hi. Tua kawmkal ah thanemna vive lakkhia hi. Tuabang mi na theihngei a om hiam? Theihding a thupi in: hong honkhia dikna pen, hong kipia, hong kithun cihding ahi hi. Mawhna tampitakte lakmah in, Pasian’ mai ah midik hong kici hi. Eimah lian i siantholoh hang, Pasian in a siangtho in hong mu cihna ahi hi. Abram tawh zong tua mahbang hi a, “Abraham upna(Rom. 4:16) sungah hong pai khempeuh tungah zong tuamah bangin hihding hi.

          Rom. 4:1–7 simin. Piancil 15:6 sung a kammal Paul in a zatkik pen enin. Tua munte bulphuh in thungen ki-aap inla, Nang ading bang hong gennuam nacih bangbang gelhsuk in.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...…

 

Wednesday                                                    June 16

Abraham’ Upna: Khen 2

          Piancil 15:6 enkik leng, laikhiatdan tuamtuam in simsak cih Hebrew pau in hasab pen “theihpih” “pia” leh “hisak” cihbang ahi hi. Tua kammal mah Moses laibu dangte sungah zong omhi. Mi khatpeuh, na khatpeuh, ama’ hihlohna munah “ahi in kisimsak” cihbang ahi hi. Piancil 31:15 ah Rachel leh Leah in, amau unau pen, a pa in lengla bangin “sim, ngaihsun, hisak” cih thei uhhi ci hi. Levi mite piak sawm a khat peuhmah pen ancilna pan a piang an a hihloh hangin an mahbangin “sim, ngaihsun, hisak” (Gam. 18:27, 30) ci hi.

          Gan gawh biakpiakna ah simsakna pen koibangin pulak hiam? Siampi 7:18, 17:1–4.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...…

           King James Version in hasab pen thun cihi. Thunuama biakpiakna sa pen, a nithum ni dong a kinek keileh, a manphatna beita a, a piapa a’ ci in zong kiciamtehlo (hasab)ding hi (Siam.7:18). Siampi. 7:18 sungah biakpiakna pen mawhneipa phattuam nadingin a kiciamteh hi a (Siam. 17:1-4) tawh enkak leng, Pasian’ maiah dikna tawh ding hi cihi. Pasian in mawhneipa pen mawhneipipi mah midik in sim hi.

          Hih thumaan siksan inla, i mawhnate enlo sa in, Pasian’ maiah midikin hong kisim hi. A cihnopna nangma tel bangin gelhsuk dih in.

           Midik in hong kisimna pen, eite sepzawhna hang hi lo a, Khazih in eite adingin hong sepsak sate upna hangbek hi a, tua pen “upna hangin dik kisakna” ci in kiciamteh hi. Ahih hangin tua eima upna in hong diksak theilo a; i upna pen tua dikna hong ngahsakna ahi hi.

          Hih pen Christian biakna i hoihna, thuthuk leh vang ahi hi. Khazih nungzuite ahi eite Christiante’ upna khempeuh in hih thu sungah zungkha hi. Upna hangin, eite pen Pasian’ maiah midik in hong kisim hi. Tuate pen; thumanna, kisiansuahna, sianthona, tatzia hekzia puahphatna leh itna cihte in hih thumaan panin hong selkhia ding hi.        

          Christian a suaknuam khatin “thumaan zo kei lua ing” a cihleh koibangin dawn nasawm hiam?

 

Thursday                                                      June 17

Kamciamte Tungah TAWLNGAKNA        

          Khatvei Cardinal Bellarmine kicipa, Catholic pawlpi a langdo denpa in, a nuntak sung khempeuh Pasian hong piak dikkisakna hangbekin sianthosakna hi aci denpa ahi hi. A sihkuan ciangin, mite in misiangthote’ dikna leh singlamteh tungah a kikhaina cihte a muhtheih dingin hong paipih uhhi. Bellarmine inbel “lakhia voleh, Khazih hoihna muan ding hoihzaw hi” cihsan ziau hi.

          Mi tampi takin a sihkuan uh ciangin, a nunglam uh enkik zel uh in, amau gamtatnate pen a mawkna ahihna, a siangtho Pasian kiangpanin hotkhiatna khawng kithalawh zolo a, Khazih dikna a kisap danuh cihte mukhia uhhi. Thuciamna buppi pen Pasian kamciam kibulphuh hi a, tuhun ading kamciam, i nuntakna hong hoihzawsak thei ding hi.

          Anuai a Lai Siangtho munte sim inla, Pasian tawh na kizopna a khangtosak, a kipsak leh a thahatsak theite bangteng hiam, dawng in:

 

Late 34:8         Pasian’ hoihna koibangin ciam thei ding nahiam?

……………………………………...…………………………………………………

 Mate 11:30       Khazih hong sepsakna in koibangin i van hong zangsak thei hiam?

…………………………………………………………………………………………

Rom. 5:1          Siansuahna leh kilemna koici kizop hiam?

……..…………………………………………………………………………………

Phil. 2:7, 8       Khazih thuakna sungpan bang i meetlawh hiam?

………………..……………………………………………………………………… 

          Thungetna tawhnanuntakna ki enkik inla anuai a dotnate dawng in. Pasian tawh kakizopna hong khangsak ding bang kasem a, bangteng in susiathei zaw hiam? Ka kikhel ding bang omhiam?

 

Friday                                                                    June 18

Ngaihsutbeh Ding: “Mawhneipa in diktanna a ngah theihna’ng lampi in upna bekmah ahi hi. Upna tungtawnin Khazih’ dikna Pasian kiangah kengthei a, Topa in zong a Tapa’ thumanna pen mawhneipa adingin simsak hi. Khazih dikna pen mihing ginatlohna mun kilaihsak a, Pasian in zong sangin, maisak, siansuah hi. Mawh kisik, thu-um kha pen a dikin ciamteh in a Tapa a it bang lianin it hi. Tua in upna pen dikkisakna in kisim i cihcih pen ahi hi”—Ellen G. White, Selected Messages, book 1, p. 367.

           ”Kisikna leh upna tawh Khazih Honpa in sang leng, Topa’n mawhna hong maisak a, thukham palsatna mawhna daan hong paihsak hi. Mawhneipa in Pasian’ maiah midik in ding thei a; Amah vantungah maipha kipia in Khasiangtho hangin Pa leh Tapa tawh kikhawl theita hi.”

          “Nasep i khitding khat omlai a, tua in nundan mainawtna ahi hi. Kha pen thumaanin hong siansuah hi. Tua zong upna mah tawh kipicing sak hi. I nundante hong puahphat sakthei Khazih hehpihna pen upna tungbek tawnin kisang thei hi.”—EGWhite, Selected Messages, book 3, p. 191.    

 

Kikupding Dotnate:

  1. Upna nungta leh upna si koici khentel thei ding hiam?(James 2:17, 18). Paul in upna nungta koici gen hiam?(Rom. 16:26).
  2. Eima sungah dikna bangmah om hetlo napi’n, hong kipia dikna hangin hotkhiat i hi a, eite sep leh bawlte in bangmah man neilo lel hi a ci mi khat, na koici dawn kik ding hiam?
  3. “Pasian in a Tapa hang bekmahin hong sang hi a, gamtat hoihna peuhmah pen mawhmaisak itna hangin hong piangkhia ahi hi. Ei’a hi lo a, hotkhiatna sungah i kihel theih nadingin hoihna bangmah neilo hihang. Mawhneipa in, ama’ gamtat hoih khawng pen hotkhiatna nget nadingin zangtheilo ding hi”—Ellen G. White, Selected Messages, book 3, p. 199. EGWhite kammalte phawk inla, Christian nunna ah gamtat hoih banghangin phamawh hiam?

 

Thukhupna: Thuciam lui, thuciam thak: Thukham palsatna leibaa Zeisu in hong lohsak manin Pasian’ maia midik  in kidding theita hi.

Post a Comment

Lametna Aw hong ging lai hi. Hun bei ta ding hi. Lametna a om lai in na bil ngat inla, Topa hong sapna ngai in.

أحدث أقدم